II. ՄԻՋՆԱԿԱՐԳ ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ
ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ԿԱՐՈՂՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ
ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
5) թվային և մեդիա կարողունակություն. սովորողները տիրապետում են
մեդիագրագիտության կանոններին ու հմտություններին. պատկերացնում են մեդիայի
աշխատանքը և դերը ժողովրդավարական հասարակությունում, կարողանում են կողմնորոշվել
տեղեկատվության հոսքերում, գտնել և տարածել տեղեկություններ, քննադատորեն
վերլուծել դրանք, գնահատում են մեդիայի ազդեցությունը սեփական և այլոց արժեքային
պատկերացումների, դիրքորոշումների և գործողությունների վրա։ Թվային մեդիայի
օգտագործման հնարավորությունների կողքին գիտակցում են նաև դրանց հետ կապված ռիսկերը,
ունակ են գնահատելու և վերափոխելու իրենց վարքը թվային աշխարհում՝ անվտանգության,
պատասխանատվության և էթիկայի տեսանկյունից։ Տիրապետում են մեդիա արտադրանք
ստեղծելու տեխնիկական և ստեղծագործական հմտություններին, ինչպես նաև կարողանում են
արդյունավետորեն կիրառել մեդիա գործիքները քաղաքացիական իրավունքների իրացման ու
ժողովրդավարական գործընթացների մասնակցության նպատակով.
7) մաթեմատիկական և գիտատեխնիկական կարողունակություն. սովորողներն
առօրյա կյանքում օգտագործում են մաթեմատիկական մտածողություն՝ բնության, հասարակության,
մշակույթի և աշխատանքային ոլորտի երևույթները ճանաչելու և դրանք մաթեմատիկական
կառուցվածքների, բանաձևերի, մոդելների, կորերի, աղյուսակների միջոցով հասկանալու
համար։ Աշակերտները կարողանում են ընկալել և արդյունավետ կիրառել վերացարկված և ընդհանրացված
հասկացությունները և ճանաչել իրականության մեջ դրանց արտացոլումները: Նրանք
ընկալում են բնագիտական մտածողության և աշխատանքի, ինչպես նաև տեխնիկական
առաջընթացի միջև եղած փոխադարձ կապը։ Աշակերտներն ընկալում են տեխնոլոգիական
գիտելիքի կիրառման հնարավորությունները մարդու պահանջմունքների համատեքստում,
ճանաչում են մարդու գործունեության արդյունքում ի հայտ եկող փոփոխություններն ու
սեփական պատասխանատվությունը.
III. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ
ՏԱՐՐԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
3) օգտագործի ունեցած գիտելիքները և հմտությունները օբյեկտները
չափելու, հաշվելու, համեմատելու, նկարագրելու, դրանց քանակական, որակական և
տարածական պարզ հարաբերակցությունները գնահատելու համար.
4) ճանաչի և պատկերի որոշ երկրաչափական պատկերներ, ունենա պարզ
տարածական պատկերացում.
5) կառուցի ֆիզիկական և մաթեմատիկական պարզ մոդելներ.
6) գրավոր և բանավոր կատարի գործողություններ թվային
արտահայտությունների հետ.
7) մտքերն արտահայտելիս բերի պարզ հիմնավորումներ, կատարի
ընդհանրացումներ և պարզ դասակարգումներ.
8) դրսևորի տրամաբանական և ստեղծագործական մտածողություն, կարողանա
անդրադառնալ ու արձագանքել սեփական և ուրիշների ստեղծած աշխատանքին.
9) հասկանա իր առջև դրված խնդիրը, մշակի և կատարի քայլեր այն
լուծելու համար.
12) համատեղ կամ ինքնուրույն իրականացնի պարզ հետազոտական աշխատանքներ,
անի եզրակացություններ՝ հիմնվելով ստացված տվյալների և դիտարկումների վրա, փաստերն
օգտագործի իր գաղափարները հիմնավորելու համար և ներկայացնի ստացված արդյունքը պարզ
գիտական բառապաշարով.
14) oգտվի պարզ թվային սարքերից, համակարգչային ծրագրերից,
հավելվածներից, աջակցող սարքերից և սարքավորումներից, կարողանա օգտագործել դրանք՝
պահպանելով անվտանգության կանոնները.
15) օգտագործի տարբեր եղանակներ թեման պատկերավոր և ընկալելի
ներկայացնելու համար.
22) կարևորի սովորելը և ցուցաբերի հետաքրքրություն սովորելու
նկատմամբ.
23) ճանաչի տեղեկատվության աղբյուրների ու միջոցների
բազմազանությունը.
24) ստեղծի ընկերական հարաբերություններ, լսի, հասկանա, ապրումակցի,
քաջալերի և աջակցի մյուսներին, համագործակցի տարբեր ձևաչափերով, դրսևորի դրական
վերաբերմունք, ձգտի կոնֆլիկտների խաղաղ լուծմանը.
26) արտահայտի սեփական մտքերը, զգացմունքները, կարիքները և
ցանկությունները, գիտակցի իր յուրահատուկ լինելը.
28) գտնի իր սխալները և քայլեր անի դրանք ինքնուրույն կամ
աջակցությամբ ուղղելու համար.
IV. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
4) իրականացնի չափումներ, կատարի մոտավոր ու ճշգրիտ հաշվարկներ և
գնահատի արդյունքները՝ ընտրելով և օգտագործելով համապատասխան հասկացություններ,
սկզբունքներ, նյութեր և սարքավորումներ.
5) կիրառի երկրաչափական պատկերների և մարմինների մասին գիտելիքներն
ամենօրյա կյանքում և հարակից ուսումնական առարկաներն ուսումնասիրելիս.
6) կառուցի և կիրառի տարբեր մաթեմատիկական մոդելներ, լուծի խնդիրներ՝
օգտագործելով պարզ ալգորիթմներ և տրամաբանական հիմնավորումներ.
7) որոշի խնդրի լուծման համար անհրաժեշտ տեղեկույթը, գտնի խնդիրների
լուծման ստեղծագործ մոտեցումներ և համեմատի դրանք.
8) վերլուծի, գնահատի և առաջարկի դասակարգման, տարբերակման կամ
խմբավորման չափանիշներ՝ ելնելով խնդրի պահանջից.
12) կիրառի տեքստային և գրաֆիկական խմբագրիչները, այդ թվում` աջակցող
տեխնոլոգիաներ, կարողանա մշակել տվյալներ` օգտագործելով անհրաժեշտ թվային
գործիքներ և ծրագրեր.
25) գնահատի իր և ուրիշների կարծիքն ու փաստարկները, վերլուծի
պատճառահետևանքային կապերը և կայացնի որոշումներ.
26) ցուցաբերի իր գործունեությունը պլանավորելու և ժամանակն
արդյունավետ տնօրինելու կարողություններ.
27) բացատրի գիտելիքի կարևորությունը, սովորելիս դրսևորի կամք և
վստահություն սեփական ուժերի նկատմամբ.
28) դրսևորի հետազոտելու, փորձարկելու, տարբեր գործիքակազմեր
համադրելու կարողություն, ուրիշների հետ համատեղ կամ ինքնուրույն մշակի և
իրականացնի նախագծեր.
29) ստանա, վերլուծի, գնահատի և ներկայացնի անհրաժեշտ տվյալներ,
առաջարկի վարկածներ.
30) գտնի և օգտագործի տեղեկույթ տարբեր աղբյուրներից, որոշի և
բնութագրի աղբյուրի արժանահավատությունը և այն օգտագործելիս կատարի հղումներ.
31) արտահայտի, հիմնավորի և պաշտպանի սեփական տեսակետը և
դիրքորոշումը.
32) արդյունավետ կազմակերպի իր ուսումնական գործընթացը և ավարտի
աշխատանքներն առանց անմիջական վերահսկողության, կիրառի ինքնակրթության որոշ
մեթոդներ.
33) ճանաչի իր ուժեղ ու թույլ կողմերը և դրսևորի ինքնազարգացմանը
միտված վարքագիծ.
34) ընկերակցի, դրսևորի բաց և դրական վերաբերմունք այլոց հանդեպ,
համագործակցի և հաղորդակցվի տարբեր ձևաչափերով, ակտիվորեն լսի և հարգանքով
վերաբերվի այլ մարդկանց տեսակետներին և գաղափարներին.
V. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՄԻՋՆԱԿԱՐԳ ԾՐԱԳՐԻ ՇՐՋԱՆԱՎԱՐՏԻ ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ԱԿՆԿԱԼՎՈՂ ՎԵՐՋՆԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԸ
3) համադրի և վերլուծի տարբեր մաթեմատիկական մոդելներ ծանոթ և անծանոթ իրավիճակներում.
4) կիրառի տարածական մարմինների մասին գիտելիքները կյանքում և տարբեր ուսումնական առարկաներ ուսումնասիրելիս.
5) մշակի խնդիրների արդյունավետ լուծումներ՝ կազմելով, կիրառելով տարբեր բարդության ալգորիթմներ, տրամաբանական դատողություններ և ֆիզիկական մոդելներ.
10) բացատրի տեխնոլոգիական նորամուծությունների գիտական հիմքերը, ներկայացնի տեխնոլոգիական ձեռքբերումները որպես գիտական և հետազոտական մտքի արգասիք, գիտակցի դրանց հետ կապված հնարավոր վտանգները բնության և մարդու համար.
11) առաջադրի հետազոտական հարցադրումներ և վարկածներ, պլանավորի և իրականացնի հետազոտություններ՝ առաջարկելով համապատասխան մեթոդներ և բարելավման եղանակներ։ Վերլուծի ստացված տվյալները առկա գիտելիքի և պատկերացումների համատեքստում, կատարի վերացարկումներ և ընդհանրացումներ.
12) կիրառի համալիր գիտելիք և անհրաժեշտ հմտություններ՝ տեխնոլոգիական զարգացման և տեղեկատվության բազմազանության պայմաններում կողմնորոշվելու համար.
14) ճանաչի և պահպանի ակադեմիական ազնվություն տեղեկության աղբյուրներն օգտագործելիս.
15) ստեղծագործաբար և պատասխանատու կերպով կիրառի տեղեկատվական և թվային սարքերը որպես ժամանակակից աշխատանքային գործիք, իսկ համացանցը՝ որպես ուսումնական, համագործակցային և աշխատանքային հարթակ.
28) ստեղծի մեդիա բովանդակություն և կարողանա տարածել իր ասելիքը մեդիայի տարբեր հարթակներում՝ գիտակցելով դրա հետևանքներն ու ազդեցությունը, պահպանելով էթիկան և համացանցից օգտվելու անվտանգության կանոնները.
29) ուրիշների հետ համագործակցելով և ինքնուրույն մշակի և իրականացնի նախագծեր՝ ձեռք բերած գիտելիքը կամ գործնական արդյունքը ներկայացնելով տարբեր միջոցներով.
32) վերահսկի իր զգացմունքները և ցանկությունները, իր առջև դնի նպատակներ, մշակի դրանց հասնելու ուղիներ և լինի հետևողական.
33) կիրառի իր կրթական և աշխատանքային հնարավորությունները ինքնուրույն գործունեություն ծավալելու համար, ուսումնասիրի և գնահատի իր՝ տարբեր մասնագիտությունների համար անհրաժեշտ գիտելիքներն ու կարողունակությունները, պատճառաբանված ընտրություն կատարի.
VI. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ
ՀԻՄՆԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐԻ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆԸ
13. Չափորոշչով սահմանվում են հանրակրթության հիմնական ծրագրերի
բովանդակության հետևյալ բաղադրիչները՝
1) գիտելիք.
2) հմտություն.
3) դիրքորոշում.
4) արժեքային բաղադրիչ:
4) բնագիտություն, տեղեկատվական հաղորդակցական տեխնոլոգիաներ,
ճարտարագիտություն, մաթեմատիկա (ԲՏՃՄ). բնագիտական, տեխնոլոգիական, ճարտարագիտական
և մաթեմատիկական մի շարք առարկաներով ներկայացված, ինտեգրված ուսումնառության
բնագավառ է, որը միտված է բնագիտամաթեմատիկական գիտելիքների ձեռքբերմանը և
կիրառմանը, ինչպես նաև հետազոտական, դիտարկման և վերլուծական հմտությունների,
խնդիրների լուծման, տրամաբանական, քննադատական և ստեղծագործական մտածողության,
նախաձեռնողականության, հաղորդակցության և թվային գրագիտության հմտությունների
զարգացմանը, այդ թվում` աջակցող տեխնոլոգիաների կիրառմամբ.
17. Առարկաների ծրագրերը կազմվում են ըստ իրականացվող հանրակրթական
հիմնական ծրագրերի ուղղվածության` պահպանելով Չափորոշչի պահանջները: Առարկայի ծրագրերի
հիման վրա սահմանված կարգով մշակվում են թեմատիկ և անհատական ուսուցման պլաններ,
ստեղծվում են դասագրքեր, ուսուցչի ձեռնարկներ և այլ ուսումնական նյութեր:
VIII. ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՊԵՏԱԿԱՆ ԾՐԱԳՐԻ ԱՌԱՐԿԱՅԱՑԱՆԿԻ ՁԵՎԱՎՈՐՄԱՆ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ
բ. մաթեմատիկան 1-6-րդ դասարաններում ներկայացվում է մեկ ինտեգրված
առարկայով, 7-9-րդ դասարաններում և 10-12-րդ դասարաններում՝ առանձին մաթեմատիկական
առարկաներով, ինչպես նաև 2-4-րդ դասարաններում մաթեմատիկական մտածողությունը,
քննադատական մտածողությունը, կանխատեսումներ կատարելու ունակությունները շախմատ
խաղը ուսուցանելու միջոցով զարգացնող առանձին առարկայով:
IX. ՍՈՎՈՐՈՂԻ
ՈՒՍՈՒՄՆԱՌՈՒԹՅԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ
37. Ուսումնառության արդյունքների գնահատումը (այսուհետ` գնահատում)
նպատակ ունի որոշելու սովորողի մոտ կարողունակության զարգացման աստիճանը ըստ
ուսումնական առարկաների չափորոշչով սահմանված վերջնարդյունքներին համապատասխան
ձեռք բերած գիտելիքների և հմտությունների մակարդակի, ինչպես նաև դիրքորոշումների
ու արժեքների ձևավորման:
39. Քանակական (միավորային) գնահատման համար կիրառվում է 10
միավորային սանդղակ: 10 միավորային սանդղակում որևէ թիվ չի հանդիսանում անբավարար
գնահատական, և յուրաքանչյուր նիշ նկարագրում է աշակերտի հաջողության որևէ
մակարդակ: Քանակական գնահատումը ցույց է տալիս աշակերտի ուսումնական
հաջողությունները, սկսվում 1 միավորից և չունի անբավարար սանդղակ։
44. 1-4-րդ դասարաններում և 5-րդ դասարանի առաջին կիսամյակում
միավորային գնահատում չի իրականացվում: Ընթացիկ գնահատումը կատարվում է
բնութագրման միջոցով, իսկ, որպես տարեկան ամփոփիչ գնահատական, կազմվում է
յուրաքանչյուր սովորողի ուսումնական առաջադիմության բնութագիրը՝ համաձայն
կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի սահմանած կարգի:
45. Միավորային գնահատումը կիրառվում է սկսած 5-րդ դասարանի երկրորդ
կիսամյակից:
46. 7-12-րդ դասարաններում յուրաքանչյուր աշակերտ տարեկան
իրականացնում է առնվազն մեկ ուսումնական նախագիծ՝ իր ընտրած առարկայից կամ
առարկաներից։
47. Այլընտրանքային ծրագրեր իրականացնելու դեպքում կարող է գործել
գնահատման այլ կարգ:
51. 4-րդ դասարանում իրականացվում
է ամփոփիչ գնահատում բնութագրման միջոցով ըստ 39-րդ կետում նշված կարգի, 9-րդ
դասարանում՝ ավարտական քննություններ, 12-րդ դասարանում՝ պետական ավարտական
քննություններ: Քննությունների և գիտելիքների ստուգումների ցանկի հաստատումը և
փոփոխություններն իրականացվում են կրթության կառավարման լիազոր մարմնի կողմից
